Czynności notarialne
Zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie notariusz dokonuje następujących czynności:
1) sporządza akty notarialne,
w szczególności:
– umowy sprzedaży,
– umowy przedwstępne,
– umowy deweloperskie,
– umowy darowizny,
– umowy zniesienia współwłasności,
– umowy działu spadku,
– umowy spółek (umowy spółek partnerskich, umowy spółek komandytowych, umowy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością),
– statuty spółek (statuty Spółek Akcyjnych, statuty spółek komandytowo-akcyjnych)
– umowy przeniesienia własności nieruchomości,
– umowy zamiany,
– oświadczenia o ustanowieniu służebności gruntowej,
– oświadczenia o ustanowienia służebności osobistej,
– testamenty,
– umowy majątkowe małżeńskie (twz. intercyzy)
– umowy o podział majątku wspólnego,
– pełnomocnictwa,
1a) sporządza akty poświadczenia dziedziczenia,
1b) podejmuje czynności dotyczące europejskiego poświadczenia spadkowego,
1c) podejmuje czynności związane z zarządem sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i z tymczasowym przedstawicielem w zakresie udziału małżonka przedsiębiorcy w przedsiębiorstwie, na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw,
2) sporządza poświadczenia,
w szczególności:
– własnoręczność podpisu,
– zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem,
– datę okazania dokumentu (data pewna),
– pozostawanie osoby przy życiu lub w określonym miejscu,
3) uchylony
4) spisuje protokoły,
w szczególności:
– protokoły z Nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeń Spółek Akcyjnych,
– protokoły ze Zwyczajnych Walnych Zgromadzeń Spółek Akcyjnych,
– protokoły z Nadzwyczajnych Zgromadzeń spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
– protokoły ze Zwyczajnych Zgromadzeń spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
– protokoły z Zebrań Wspólnot Mieszkaniowych,
– protokoły z wejść na stronę internetową,
– protokoły niedojścia do skutku czynności,
– protokoły z niestawiennictwa stron,
5) sporządza protesty weksli i czeków,
6) przyjmuje na przechowanie dokumenty, pieniądze (posiadając w tym celu specjalne konto depozytowe także w walutach obcych), papiery wartościowe, dokumenty, dane na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
6a) prowadzi rejestry akcjonariuszy prostych spółek akcyjnych oraz podejmuje związane z tym czynności,
7) sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów,
8) sporządza, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
8a) składa wnioski o wpis w księdze wieczystej wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu w księdze wieczystej;
9) sporządza inne czynności wynikające z odrębnych przepisów.
§
Pełnomocnictwo notarialne
Pełnomocnictwo zawiera dane osoby udzielającej pełnomocnictwa (jest to Mocodawca), dane osoby działającej w imieniu Mocodawcy (jest to Pełnomocnik) oraz treść do jakich czynności Mocodawca upoważnia Pełnomocnika.
Można ograniczyć pełnomocnictwo czasowo poprzez wskazanie daty, do kiedy jest ono udzielone.
Dane wymagane do sporządzenia pełnomocnictwa: dane Mocodawcy (imię i nazwisko, imiona rodziców, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego lub paszportu z podaniem jego terminu ważności oraz numer PESEL), dane Pełnomocnika (imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego lub paszportu z podaniem jego terminu ważności oraz numer PESEL) oraz zakres umocowania.
§
Testament
Zgodnie z zapisami Kodeksu cywilnego powołanie do spadku wynika albo z ustawy, albo z testamentu. Dziedziczenie ustawowe następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Gdyby jednak spadkodawca chciał odmiennie rozporządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci może tego dokonać jedynie przez testament.
Do spadku można powołać jedną bądź kilka osób, w tym drugim przypadku, jeśli spadkodawca nie wskaże udziałów w jakich mają one dziedziczyć, będą dziedziczyły w częściach równych.
W testamencie można również zamieścić szczegółowe postanowienia dotyczące np. wydziedziczenia poszczególnych spadkobierców (jest to możliwe tylko ze ściśle określonych w Kodeksie cywilnym powodów), podstawienia innego spadkobiercy w razie gdyby pierwszy z nich nie chciał lub nie mógł być spadkobiercą, powołania wykonawcy testamentu, dokonania w nim zapisu (zobowiązanie spadkobiercy do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby) lub polecenia (włożenie na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek określonego działania lub zaniechania).
§
Umowa przedwstępna
Umowa przedwstępna umożliwia odsunięcie w czasie podpisania umowy przyrzeczonej, np. w sytuacji starania się przez stronę kupującą o kredyt. W umowie przedwstępnej określa się: przedmiot umowy przyrzeczonej, cenę i sposób płatności (zadatek lub zaliczkę) oraz termin zawarcia umowy przyrzeczonej. Można także uregulować w niej prawo odstąpienia w konkretnie w niej wskazanych sytuacjach.
§
Przyjęcie bądź odrzucenie spadku
Spadkobierca, w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o powołaniu do spadku, może złożyć oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Składa je przed sądem bądź notariuszem.
Spadek może być przyjęty wprost (bez ograniczenia odpowiedzialności za długi) bądź z dobrodziejstwem inwentarza (z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wartości tego co wchodzi w skład spadku).
W przypadku spadków otwartych (chwila otwarcia spadku to chwila śmierci spadkodawcy) niezłożenie w wymaganym terminie żadnego oświadczenia skutkuje przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W przypadku spadków otwartych przed dniem 18 października 2015 roku niezłożenie w wymaganym terminie żadnego oświadczenia skutkuje przyjęciem spadku wprost.
§
Umowa sprzedaży
Wedle definicji Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży jest umową mocą której sprzedawca zobowiązuje się do przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Umowa sprzedaży jest jedną z najczęściej dokonywanych czynności prawnych. Jeżeli jej przedmiotem jest prawo własności nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wówczas do dokonania tej czynności niezbędna jest forma aktu notarialnego. W akcie dokumentującym umowę sprzedaży określa się: przedmiot umowy, jego cena i sposób zapłaty, a także termin wydania. Jeśli strona kupująca posiłkuje się kredytem dodatkowo w akcie notarialnym dokumentującym umowę sprzedaży można złożyć oświadczenie o ustanowieniu hipoteki. Zainteresowane strony są zobowiązane do przedłożenia wymaganych dokumentów niezbędnych do dokonania konkretnej umowy sprzedaży, które mogą się różnić w zależności od sytuacji faktycznej, prawnej, stanu wynikającego z księgi wieczystej oraz w zależności od zmieniającego się
§
Poświadczenie dziedziczenia
Kodeks cywilny stanowi, że spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Z kolei chwila otwarcia spadku to chwila śmierci spadkodawcy. Aby stwierdzić nabycie spadku po zmarłej osobie należy uzyskać w sądzie postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia poprzedza spisanie protokołu dziedziczenia. W czynnościach tych muszą uczestniczyć wszystkie osoby, to jest wszyscy spadkobiercy ustawowi oraz testamentowi
Akt poświadczenia dziedziczenia podlega zarejestrowaniu w Rejestrze Spadkowym i ma wówczas skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
§
Umowa darowizny
Kodeks cywilny określa umowę darowizny jako umowę mocą, której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Najczęściej do podpisania umów darowizny dochodzi między członkami najbliższej rodziny (rodzic-dziecko, dziadkowie-wnuki). Analogicznie jak w sytuacji umowy sprzedaży, również w przypadku darowizny dotyczącej prawa własności nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, do dokonania tej czynności konieczna jest forma aktu notarialnego. Jeżeli stronami umowy darowizny jest najbliższa rodzina, wówczas umowa ta zwolniona jest z konieczności płacenia podatku od spadków i darowizn, zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W umowie darowizny można ustanowić na rzecz darczyńcy prawo użytkowania bądź tzw. służebność mieszkania, co gwarantuje mu prawo dalszego zamieszkiwania w lokalu, będącego przedmiotem umowy darowizny. Darowiznę można także odwołać, jeżeli obdarowani dopuścić się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności.
§
Umowa majątkowa małżeńska
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa). Poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej małżonkowie mogą zmienić ustrój majątkowy obowiązujący w ich małżeństwie, rozszerzając lub ograniczając wspólność ustawową, wprowadzając rozdzielność majątkową bądź rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Umowa majątkowa małżeńska wymaga formy aktu notarialnego. Może zostać zawarta w takcie trwania związku małżeńskiego, jak również przed jego zawarciem. Jeżeli umowa jest zawierana w trakcie trwania związku, do umowy niezbędny jest odpis skrócony aktu małżeństwa. Umowa wywiera skutki prawne od momentu jej podpisania i może być zmieniona albo rozwiązana w każdym czasie. W razie jej rozwiązania w trakcie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.